از 22سال قبل كه جنگ خونين قره‌باغ با كشته‌شدن 35هزار نفر به پايان رسيد اما هيچ وقت شدت درگيري‌ها در اين منطقه كوهستاني مانند 48ساعت گذشته نبوده است. در 48ساعت گذشته همه خبرها از اين منطقه ضد‌و نقيض بوده اما درصورتي كه اوضاع در اين منطقه كنترل نشود احتمال دارد آتش جنگي تمام‌عيار شعله‌ور شده و «باغ سياه» را به خاكستر تبديل كند. روز گذشته دولت آذربايجان اعلام كرد براي نشان دادن حسن نيت خود به‌صورت يكطرفه آتش‌بس را برقرار مي‌كند. از سوي ديگر اما نيروهاي نظامي ارمنستان مي‌گويند حملات ادامه دارد و خبري از آتش‌بس نيست و حملات با راكت‌اندازهاي ب‌ام-21گراد قطع نشده است.
وزارت دفاع جمهوري آذربايجان اعلام كرد، اين كشور تصميم گرفته به‌صورت يكجانبه تمامي اقدامات خشونت‌آميز در منطقه قره‌باغ را متوقف كند اما اگر مورد حمله واقع شود تمامي اقدامات نظامي از سرگرفته مي‌شود. نيروهاي نظامي جمهوري آذربايجان و ارمنستان كه در منطقه قره‌باغ به روي هم آتش گشوده‌اند يكديگر را به نقض آتش‌بس و آغاز درگيري‌ها متهم مي‌كنند. وزارت دفاع آذربايجان اعلام كرده درصورتي كه نيروهاي ارمنستان بخواهند مناطقي كه توسط آذربايجان در روز شنبه تصرف شده را پس بگيرند با پاسخ شديدي مواجه خواهند شد.
مقام‌هاي آذربايجان مي‌گويند كه 10تانك ارمنستان را در جريان درگيري‌ها منهدم كرده‌اند. الهام علي‌اف، رئيس‌جمهوري آذربايجان در جريان نشست امنيتي كابينه اين كشور اعلام كرده كه نيروهاي كشورش پيروزي بزرگي به‌دست آورده‌اند و نيروهاي ارمنستان اگر مي‌خواهند كشته نشوند منطقه را ترك كنند. مقام‌هاي آذربايجان مي‌گويند 100سرباز ارمنستان كشته شده‌اند اما ايروان اين مسئله را رد كرده است.
در مقابل ارمنستان اعلام كرده كه بيانيه آذربايجان درباره آتش‌بس يك تله است و درگيري‌ها و آتش توپخانه‌اي همچنان ادامه دارد. يكي از مقام‌هاي نظامي قره‌باغ روز گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاري فرانسه گفت: درگيري‌هاي سخت در جنوب شرقي و شمال شرقي قره‌باغ ادامه دارد. رئيس‌جمهوري ارمنستان هم مانند همتاي آذربايجاني خود از پيروزي نيروهاي كشورش خبر داد و گفت: با عملكرد بموقع نيروهاي ارتش توانستيم نه‌تنها اوضاع را تحت كنترل درآوريم بلكه آسيب قابل توجهي به دشمن وارد‌سازيم. مقام‌هاي ارمنستان با انتشار تصاويري از ساقط كردن يك بالگرد آذربايجان خبر داده‌اند اما باكو اين مسئله را رد مي‌كند.
برخي رسانه‌ها از كشته شدن صدها نفر خبر داده‌اند اما آماري كه به‌صورت تأييد شده وجود دارد كشته شدن حداقل 12نظامي آذربايجان و 18نظامي ارمنستان است. آمار مستندي درباره تلفات غيرنظاميان در اين منطقه وجود ندارد اما شدت آتش توپخانه‌اي و تسليحات سنگين به حدي است كه بسياري تلفات را گسترده تخمين مي‌زنند. با گسترش آتش درگيري‌ها، طرف‌هاي بين‌المللي خواستار آتش‌بس فوري و خويشتنداري دو طرف شده‌اند اما هنوز در صحنه ميداني خبري از پايان درگيري‌ها نيست.
- تقابل مجدد تركيه و روسيه؛اين بار در قره‌باغ
درگيري‌ها در قره‌باغ 24ساعت پس از آن شروع شد كه روساي جمهوري آذربايجان و ارمنستان در كنار هم در نشست امنيت هسته‌اي كه در واشنگتن برگزار شد حضور داشتند. به‌دنبال آغاز اين درگيري‌ها رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهور تركيه به‌صورت صريح اعلام كرد كه در اين رابطه از آذربايجان حمايت مي‌كند و آنكارا «تا آخر» در كنار جمهوري آذربايجان ايستاده است. تركيه روابط نزديكي با آذربايجان دارد اما به‌خاطر اختلاف نظر ديرينه درباره كشتار ارامنه رابطه اين كشور با ارمنستان همواره سرد بوده است.
اردوغان همچنين روز گذشته از «بي‌كفايتي» گروه بين‌المللي ميانجيگر(مينسك) درخصوص يافتن راه‌حل صلح‌آميز براي درگيري‌هاي قره‌باغ انتقاد كرد. او گفت: اين درگيري‌ها در قره‌باغ كه سال‌هاست از سوي ارمنستان «اشغال» شده نتيجه «بي‌كفايتي» گروه مينسك است. اگر گروه مينسك گام‌هاي منصفانه و قاطع بر مي‌داشت، اكنون شاهد اين حوادث نبوديم.
در اين ميان مقام‌هاي روسيه كه حامي ارمنستان خوانده مي‌شوند و رابطه خوبي با ايروان دارند دوطرف را به آرامش دعوت كرده‌اند. مسكو اعلام كرده كه وزراي دفاع و خارجه اين كشور روز گذشته با همتايان خود در آذربايجان و ارمنستان گفت‌وگوي تلفني داشته‌اند و براي برقراري آتش‌بس تلاش كرده‌اند.
معاون دوماي روسيه با اشاره به اين مسئله اما تأكيد كرده كه احتمالا براي پايان درگيري‌ها نياز به يك نيروي سوم خواهد بود. «ديميتري پسكوف» سخنگوي كرملين اعلام كرده كه رئيس‌جمهور روسيه طرف‌هاي مناقشه قره‌باغ را دعوت به برقراري فوري آتش بس و خويشتنداري كرده تا از قربانيان جديد در منطقه جلوگيري شود. سفير جمهوري آذربايجان در مسكو اعلام كرده كه باكو آماده است تا به محض اينكه نيروهاي ارمنستان به اشغال آنچه وي 21درصد از اراضي كشورش خواند، خاتمه دهد، وارد مذاكره و سازش شوند.
تحولات قره‌باغ بسيار سريع و خطرناك پيش مي‌رود و درصورتي كه اقدامي سريع در اين رابطه صورت نگيرد آتش برافروخته شده در باغ سياه مي‌تواند سال‌ها ادامه پيدا كند.
- منطقه هميشه پرتنش
قره‌باغ يا قراباغ (تركيب تركي و فارسي به‌معناي باغ سياه) از طرف جامعه جهاني بخشي از خاك جمهوري آذربايجان شناخته مي‌شود، اما تحت تسلط نيروهاي ارمني ساكن اين منطقه و ارتش ارمنستان است. بعد از فروپاشي شوروي، قره‌باغ از آذربايجان اعلام جدايي كرد.
اين نيروهاي جدايي طلب در اين منطقه جمهوري خوانده «قره‌باغ كوهستاني» را اعلام كرده‌اندكه از سوي هيچ كشوري به رسميت شناخته نشده است. پس از جنگ قره‌باغ كه از فوريه ۱۹۸۸ تا مارس ۱۹۹۴ در اين منطقه ميان جدايي‌طلبان مورد حمايت ارمنستان و جمهوري آذربايجان رخ داد باكو و ايروان در سال ۱۹۹۴ توافقنامه آتش‌بس امضا كردند.
اين آتش‌بس بارها تاكنون نقض شده اما هيچ وقت درگيري‌ها به‌شدت 48ساعت گذشته نبوده است. منطقه كوهستاني قره‌باغ جمعيتي در حدود 150هزار نفر دارد و مساحت آن حدود 12هزار كيلومترمربع است. تركيه به‌خاطر اين منطقه پرتنش مرزهاي خود را با ارمنستان بسته است و اين كشور تنها با گرجستان و ايران مرز باز دارد. توافق آتش‌بس سال 1994هيچ وقت به توافق صلح نرسيد و طي 22سال گذشته تلاش ميانجيگران بين‌المللي براي كاهش تنش‌ها در اين منطقه ادامه داشته است.
نظر شما